Gan nhiễm mỡ là bệnh xảy ra khi tế bào gan tích tụ quá nhiều chất béo. Nếu chất béo tích tụ nhiều hơn 5% trọng lượng gan được xem là đã mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Hiện nay, tỉ lệ dân số Việt Nam bị gan nhiễm mỡ đang ngày càng tăng lên, tỉ lệ thuận theo mức độ tiêu thụ bia rượu.
Người mắc gan nhiễm mỡ không biểu hiện bất kỳ dấu hiệu riêng của bệnh và rất dễ nhầm lẫn với những bệnh khác như sụt cân không rõ nguyên nhân, mất tập trung, cơ thể yếu ớt, mệt mỏi, xỉn màu, đau bụng… Bệnh chỉ được phát hiện thông qua các đợt khám sức khỏe.
Nguyên nhân gan nhiễm mỡ
Uống nhiều rượu bia
Uống rượu bia thường xuyên là nguyên nhân phổ biến gây bệnh gan nhiễm mỡ. Chất cồn khi tiếp xúc với chất triglycerides trong gan sẽ gây ra độc tính, lâu dần dẫn đến sự oxy hóa của mỡ trong gan giảm đi.
Không những vậy, nồng độ cồn có trong bia rượu còn làm tăng men gan, gây viêm gan. Theo thống kê của Bộ Y tế, có đến 60% trường hợp người nghiện rượu bị gan nhiễm mỡ và có đến 30% trường hợp phát triển thành xơ gan.
Thiếu protein
Khi cơ thể thiếu protein sẽ làm giảm khả năng tổng hợp lipoprotein mật độ thấp, dẫn đến hoạt động vận chuyển triglycerides của gan bị cản trở khiến mỡ tích tụ nhiều hơn trong gan.
Sử dụng các loại thuốc gây nhiễm mỡ ở gan
Sử dụng hormone trong một thời gian dài có thể khiến người béo phì tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Trường hợp sử dụng thuốc có tetracycline, đặc biệt ở phụ nữ mang thai cũng có thể gây ra gan nhiễm mỡ.
Béo phì
Người bị béo phì có tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ cao hơn người bình thường. Khi các mô mỡ trong cơ thể gia tăng sẽ giải phóng các axit béo tự do gây hại. Nếu béo phì càng nặng thì mức độ bệnh cũng nặng hơn. Bệnh nhân nếu không có phương pháp giảm cân và điều trị kịp thời có thể dẫn tới viêm gan thoái hóa mỡ, xơ gan.
Tuy nhiên, quan điểm chỉ người béo phì mới bị gan nhiễm mỡ là hoàn toàn sai lầm. Thật ra người suy dinh dưỡng lâu ngày cũng có thể bị tích tụ mỡ trong gan. Nếu bạn ăn nhiều chất bột đường như cơm, ngũ cốc, bánh mì, bánh ngọt…lượng đường dư thừa sẽ bị chuyển thành mỡ dự trữ trong gan.
Chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ
Ăn ít chất béo
Người bệnh gan nhiễm mỡ nên hạn chế ăn mỡ động vật và kem sữa bò vì đây đều là những thực phẩm chứa nhiều chất béo, dễ gây tắc động mạch. Khi ăn thịt chỉ nên ăn thịt nạc và loại bỏ phần da.
Nếu sử dụng các món ăn từ sữa thì nên chọn loại đã tách kem, không béo (hay còn gọi là sữa gầy). Bữa tối không nên dùng sau 7h tối vì thức ăn nhiều đạm rất khó tiêu hóa, sẽ làm cholesterol đọng lại trên thành động mạch dẫn đến xơ vữa động mạch.
Tránh tiêu thụ những thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao như thức ăn nhanh, lòng đỏ trứng, đồ uống có ga, gan động vật, bánh nướng…và chú trọng bổ sung rau xanh, chất xơ vào những bữa ăn hàng ngày. Chỉ có như vậy mới giảm được sự hấp thụ cholesterol của đường ruột.
Khi chọn dầu ăn nên chọn dầu có nguồn gốc thực vật như ô-liu, đậu nành, hướng dương. Đây là những loại dầu có công dụng hạ mức cholesterol xấu cho cơ thể.
Hạn chế ăn thịt đỏ, ăn nhiều cá, rau quả
Trong cá có nhiều axit béo omega-3, có tác dụng bảo vệ và duy trì hoạt động tim mạch. Cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá trích là những thực phẩm giàu omega-3 được khuyên dùng. Bên cạnh đó, người bị gan nhiễm mỡ hoặc sắp có nguy cơ mắc bệnh nên giới hạn lượng thịt đỏ nạp vào cơ thể, chỉ nên sử dụng dưới 250g/ tuần để đảm bảo sức khỏe.
Tăng lượng chất xơ trong bữa ăn
Những thức ăn có nhiều chất xơ rất tốt cho người bị gan nhiễm mỡ vì nó làm giảm lượng chất béo và cholesterol hấp thụ vào cơ thể đồng thời đào thải các muối mật ra ngoài. Gạo lứt, lúa mạch, rau xanh, trái cây và các loại hạt họ đậu là những thực phẩm người bệnh nên bổ sung vào thực đơn dinh dưỡng hàng ngày.
